มูลนิธิชุมชนสงขลา (Songkhla Community Foundation)

บังสวาสดิ์ หมัดอาหลี ประธานชุมชนริมควน เทศบาลนครหาดใหญ่และภรรยา เริ่มสนใจการปลูกผักในปล้องบ่อหรือล้อยาง จากพื้นฐานชุมชนมุสลิม เลี้ยงแพะ เลี้ยงไก่ บิดาก็ทำสวนอยู่หน้าบ้าน เวลาว่างจากการขับรถรับจ้าง ตนเองกับลูกได้ดัดแปลงวัสดุเหลือใช้ เก็บสะสมเอาไว้จนเต็มบ้าน นำมาใช้ประโยชน์ในชีวิตนานา ยิ่งเมื่อได้ความรู้จากการร่วมกิจกรรมกับชุมชนวัดหาดใหญ่ใน ก็ได้นำความรู้มาปรับใช้ได้อย่างเต็มที่

ที่ว่างในบริเวณบ้านสุดซอยเพชรเกษม 59 ยามนี้ถูกดัดแปลงเป็นที่ปลูกผักในอุโมงค์ผัก ซึ่งทำจากท่อพีวีซี ดัดโค้งแล้วขึงคลุมด้วยแห นำล้อยางที่หาได้ไม่ยากในเมืองใหญ่มาปลูกผักในรูปแบบต่างๆ ไม่พึ่งดินที่เป็นดินถมแข็งกระด้าง พัฒนารูปแบบการปลูกผักคนเมืองขึ้นในชุมชน จนเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับชุมชนใกล้เคียง

บังสวาสดิ์ เริ่มด้วยการปลูกมะนาว พริก มะกรูดในปล้องบ่อ นำไส้เดือนพันธุ์อัฟริกามาเลี้ยงในปล้องบ่อ โดยนำขี้แพะมาให้เป็นอาหาร ไส้เดือนโตวันโตคืน บังสวาสดิ์เพาะต้นกล้า ปลูกผักในกระถาง แล้วก็เริ่มนำล้อยางมาดัดแปลง ต่อสองชั้นบ้าง ชั้นเดียวบ้าง มาปลูกผักหลายชนิด

ขี้แพะที่มาจากแพะทั้งคอก มีแผนจะนำมาใช้ประโยชน์อีก อาทิ ทำแก๊สชีวภาพ เป็นส่วนผสมดินทำปุ๋ย นำไปเลี้ยงไส้เดือน

ไก่ที่เลี้ยงไว้นับสิบ ปล่อยให้วิ่งเล่นบนลาน เมื่อมีอุโมงค์ผัก การขึงแหคลุมนอกจากจะได้ผักเลื้อยขึ้นเกาะยังทำให้ไก่ที่เลี้ยงไว้ไม่ไปรบกวน

การปลูกผักในล้อยางทำได้ไม่ยาก เริ่มจากนำล้อยางที่เหลือทิ้ง ล้อยาง 1 ล้อมาปลูกผักได้ 1 กก. เวลารดน้ำ น้ำจะขังในล้อด้วย สามารถเคลื่อนย้ายได้ง่าย การกรีดยางให้กรีดด้วยมีดงอ(เคียวตัดหญ้า) ยางที่ใช้ไม่ควรเป็นยางตาย การปลูกเริ่มจากหากระสอบปุ๋ยมารองพื้น ให้โผล่ชายกระสอบไว้เพื่อดึงดิน มาคลุกใหม่(หลังดินเสื่อม) การวางล้อยางสามารถวางซ้อนได้หลายชั้น เตรียมดิน ใช้มะพร้าวสับรองพื้นเพื่อดูดซับน้ำ ใส่ดินด้านบนไม่มากเพราะรากพืชสั้น ไม่ยาว เติมขี้เถ้าแกลบเพื่อปรับสภาพ รดน้ำให้ชุ่ม (ทดสอบด้วยการใช้นิ้วจิ้มลงดูความเย็นในเนื้อดิน) ใส่ต้นกล้าผัก ปักรากลงในเนื้อดิน รดน้ำให้ชุ่ม เมื่อผักโตให้เติมดินและปุ๋ย

หากมีแมลงมารบกวน ก็มีวิธีการกำจัดแมลงง่ายๆ แมลงทุกชนิดชอบสีเหลือง ให้นำไม้ใส่ขวดใส่ในถุงพลาสติกสีเหลือง นำกาวเหลืองสำหรับดักแมลงทาบนถุงพลาสติก แมลงทุกชนิดจะมาตอนเช้ามืดและกลางคืนตอนดึก จะบินไปติดกาวบนพลาสติก

ภาชนะอื่นที่นำมาปลูกผักได้ เช่น กล่องโฟม แกลลอน ขวดน้ำ กระถาง เหล่านี้ล้วนแต่สิ่งที่ถูกทิ้งไว้จนกลายเป็นขยะ บังสวาสดิ์และลูกชายเริ่มทำสวนผักแนวตั้งหลายๆรูปแบบ สนับสนุนให้กับคนเมืองที่ไม่มีพื้นที่ อาศัยฝีมือทางช่างที่ติดตัว ตัดเหล็ก เชื่อมเหล็ก วางโครงขึ้นให้เป็นที่ปลูกผัก ทั้งรูปแบบแขวน วาง หรือเกี่ยวกับขอบรั้วต่างๆ

ถังดักไขมันในครัวเรือน น้ำหมักชีวภาพก็เป็นอีกกิจกรรมหนึ่งในครอบครัว ช่วยให้ชีวิตกลับมาสมดุลกับสภาพแวดล้อมมากขึ้น