มูลนิธิชุมชนสงขลา (Songkhla Community Foundation)

เมื่อวันที่ 15 พย. ที่ผ่านมา  ณ ศาลเจ้าพ่อกวนอู ถนนนางงาม อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา ได้มีความร่วมมือของหลายภาคส่วนในการจัดเวทีรับฟังความเห็น การจัดทำแผนพัฒนาและฟื้นฟูที่อยู่อาศัยย่านเมืองเก่า โดยเจ้าภาพหลักได้แก่ การเคหะแห่งชาติ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล เทศบาลนครสงขลา ภาคีคนรักสงขลาและมูลนิธิชุมชนสงขลา

อ.จเร สุวรรณชาติ ผู้รับผิดชอบหลักชี้แจงจุดประสงค์โครงการว่า ต้องการให้เกิดแผนพัฒนาและฟื้นฟูที่อยู่อาศัยย่านเมืองโดยการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย กระตุ้นให้เกิดกลไกความร่วมมือ หรือมีกองทุนในการดูแลต่อเนื่อง และประสานหน่วยงาน/องค์กรในเชิงนโยบายมาสนับสนุนแผน

เจ้าหน้าที่จากการเคหะบอกเล่าประสบการณ์การทำงาน ที่พบเมืองเก่ามาหลายรูปแบบ และยังมองว่ามีคนเข้าใจเรื่องนี้ค่อนข้างน้อย ส่วนใหญ่มองในแง่มุมของการส่งเสริมการท่องเที่ยว มิได้คิดเพื่อการอยู่อาศัยของตนเองหรือความอยู่ดีมีสุขของคนในชุมชน กลับจะมุ่งเน้นสนองความพอใจของนักท่องเที่ยวซึ่งเป็นคนภายนอก

พอแดดร่มลมตก ผู้คนทยอยเข้ามาในศาลเจ้า บนลานกว้างวางเก้าอี้เต็มแน่น ไม่นานนักก็ไม่เหลือที่ว่าง มุมหนึ่งของศาลเจ้าเสียงดนตรีบรรเลงของอดีตวงสงขลาสบางันเริ่มโหมประโคม

หลายคนเดินไปเขียนสิ่งดีๆ ของย่านเมืองเก่าละแวกนี้ไว้ว่า มีร้านอาหารอร่อย คนมีมิตรไมตรี สงขลามีทะเลสวย สิ่งอำนวยความสะดวกมีครบครัน มีประวัติศาสตร์ยาวนาน ต่อเนื่อง อ.สดใส ขันติวรพงศ์เล่าว่า ตนเองเป็นคนกระบี่ แต่ก็ไม่คิดกลับบ้าน และยกตัวอย่างที่เห็นได้ชัดๆว่าระหว่างถนนทั้ง 3 มีศาลเจ้าแทรกอยู่ นี่เป็นสิ่งที่มีการจัดวางอย่างตั้งใจ

ปัจจุบันสงขลาเป็น 1 ใน 9 เมืองของประเทศที่ถูกประกาศเป็นเมืองเก่า

คุณชาคริต โภชะเรือง จากมูลนิธิชุมชนสงขลาและคุณชัยวุฒิ  เกิดชื่น จากแผนสุขภาพจังหวัด ทำหน้าที่ระดมความเห็นร่วมกับอ.จเร และอ.สดใส ถึงความต้องการในการอยู่อาศัย มีข้อเสนอแนะที่สำคัญดังนี้

• อยากเห็น "Singora" เป็นมรดกโลก (เจ้าหน้าที่กรมศิลปากรบอกว่าถ้าจะเป็นมรดกโลกต้องใช้เวลาเตรียมตัวพอสมควร)

• ให้มีคณะกรรมการบริหารจัดการเมืองเก่า หารายได้ หรือจัดตั้งกองทุนเมืองเก่า ให้มีคนที่รักเมืองสงขลารวมตัวกัน มีสถานที่ให้ได้พบปะพูดคุยกัน และมีเวทีเรียนรู้ประจำ ซึ่งปัจจุบันมีภาคีคนรักสงขลาเป็นแกนนำ

• ชำระเรื่องเล่า/ตำนาน/ผังเครือญาติ โดยเทศบาลที่มีคุณพีระ ตันติเศรณี ว่าที่นายกเทศมนตรีมีนโยบายจะทำพิพิธภัณฑ์ และหอจดหมายเหตุ มีประวัติคน/เมือง/สายตระกูลคนสงขลา มีการตั้งกลุ่มบอกเล่าประวัติศาสตร์ของแต่ละถนน

• ถนนคนเดิน มีแนวคิดที่หลากหลาย เช่น จัดงานทุกวันอาทิตย์ขายสินค้าฟื้นเมืองเทศกาลอาหารพื้นบ้าน

• ส่งเสริมให้ทำผลิตผลทางอาหารนานาชาติ แปรรูปผลไม้ เช่น มะม่วงเบา ลูกตาลโตนด ใบตาล ใยตาล ไก่กอและ ไข่ครอบ

• ฟื้นฟูอาหาร/สูตรอาหารอร่อยๆถ่ายทอดให้กับคนรุ่นหลัง

• มีการจัดทำหลักสูตรท้องถิ่นในกลุ่มโรงเรียนในเขตเทศบาล ให้ย่านเมืองเก่าเป็นแหล่งเรียนรู้

• มีบ้านที่ตกแต่งสวยงาม จัดเป็นสถานที่ท่องเที่ยว

• มีการสื่อสาร ประชาสัมพันธ์ให้คนรู้จักเมืองสงขลา รักษาคุณค่านี้ไว้ จัดให้มีป้ายสื่อสาร นิเทศน์บอกทางให้ชัดเจน

• ให้ทหารเรือเปิดถนนเลียบทะเลให้ได้ชมทิวทัศน์

• ผลิตสื่อประชาสัมพันธ์ เช่น หนังสืออาหารท้องถิ่น เอกสารเผยแพร่ความรู้ด้านสถาปัตยกรรม

• จัดการสัญจรให้เน้นการเดินทางด้วยการเดินโดยเฉพาะถนนนางงาม คืนทางเท้าให้คนเดิน จัดระเบียบจราจรใช้ข้างเดียว

• หาแหล่งดินผลิตอิฐในแบบดั้งเดิม ตกแต่งทางเท้า

• เทศบาลจะทำประตูเมืองรูปแบบโบราณ(ประตูพุทธรักษา/บูรพาอภิบาล) บริเวณจัตุรัสเมือง โดยและบริเวณร้านลี เพรสซิเดนท์ ใช้วัสดุดั้งเดิม

• ให้มีตลาดน้ำ มีร้านขายสินค้า ของที่ระลึก หนังกลางแปลง

การอนุรักษ์ฟื้นฟูกลุ่มบ้าน

• สำรวจบ้านที่ทรุดโทรมจำเป็นต้องซ่อมแซม แล้วหาความร่วมมือ โดยการเคหะหรือเทศบาลร่วมลงขัน เจ้าบ้านออกค่าวัสดุ หน่วยงานช่วยด้านการออกแบบ โดยจับฉลากก่อนหลัง

• ปรับบ้านเช่าในส่วนของถนนนครนอกเป็นโฮมสเตย์

• หาช่างที่มีฝีมือในการซ่อมแซม/วัสดุในการซ่อมแซม ทำทะเบียนช่างฝีมือ หรือเสาะหาช่างจากต่างถิ่น พร้อมกับสำรวจบ้านทั้ง 3 สายทำทะเบียนวัสดุ/อุปกรณ์ที่ต้องการ มีหน่วยงานเป็นตัวกลางอำนวยความสะดวก

• จัดแบ่งประเภทอาคารที่อยู่อาศัย อนุรักษ์ หรือปรับปรุง มีทำแผนระยะยาว

• เทศบาลออกเทศบัญญัติควบคุมการสร้างบ้านใหม่ ให้รูปทรงภายนอกให้เป็นแบบดั้งเดิม กรณี้นี้ทำได้เพราะมีการประกาศเป็นเขตอนุรักษ์ไว้แล้ว

• สายไฟฟ้าเก็บให้เรียบร้อย ลงดิน หรือยกให้สูงขึ้น

• คุณพีระ ตันติเศรณี มีนโยบายให้เทศบาลซื้ออาคารเก่าเป็นสมบัติเมือง โดยขึ้นทะเบียนกับกรมศิลป์ รักษารูปแบบภายนอกเหมือนเดิม ปรับโครงสร้างให้แข็งแรง

ความปลอดภัยในชีวิตทรัพย์สิน

• หน่วยงานรับผิดชอบจัดระเบียบดูแลความปลอดภัยจากตังเก ร้านขายเหล้า/ซ่อง

• หาที่จอดเรือประมงที่ท่าสะอ้าน แก้ปัญหาประมงต่างด้าวเข้ามาทำงานในพื้นที่ ก่อให้เกิดปัญหาอาชญากรรม ฆาตรกรรม

• เพิ่มความสว่างให้กับ 3 ถนน และเน้นความสะอาดให้มากขึ้น

• จัดระเบียบแก้ปัญหาเสียงดังจากร้านคาราโอเกะ ถ.นครใน/นครนอก

• จัดระเบียบรถบรรทุกที่วิ่งเข้าออก

• จัดโซนนิ่ง

• แก้ปัญหามลภาวะจากขี้หมา

• แก้ปัญหาโทรศัพท์เสียบ่อย

• เน้นให้มีกฏจราจร

  

อื่นๆ

• จัดหางานส่งเสริมอาชีพให้ชุมชน

• สงขลาเป็นแบบอย่างในการดูแลเอื้ออาทรเพื่อนมนุษย์ให้อยู่ร่วมกัน

  อ.จเร สุวรรณชาติ ได้กล่าวสรุปและชี้แจงขั้นตอนที่จะทำอะไรต่อไปว่า ได้มีการเช่าอาคารเก่าไว้เพื่อเป็นสำนักงานและเป็นที่พบปะแลกเปลี่ยนกับสมาชิกในชุมชนเมืองเก่านี้ และจะดำเนินการใน 3 ขั้นตอนคือ

• แผนงานสื่อความหมายเมือง

• แผนงานอนุรักษ์และฟื้นฟู

• แผนงานส่งเสริมรายได้