มูลนิธิชุมชนสงขลา (Songkhla Community Foundation)

"ธรรมนูญกองทุนกลางตำบลพิจิตร" เขียนโดย ชาคริต โภชะเรือง

นำคณะทีมงานขับเคลื่อนพรบ.ประชาสังคมที่นำทีมโดยพี่เดช พุ่มคชา ทีมงานจังหวัดสุรินทร์ พะเยา สุพรรณบุรีและสตูล มาดูงานของทีมงานตำบลพิจิตร อำเภอนาหม่อม สงขลา เรื่องการทำธรรมนูญกองทุนกลาง โดยมีกำนันอนันต์ แก้วชนะ และรองนายกนฤชา ชนะถาวร ต้อนรับ

แม้จะไม่เป็นที่รู้จักมากนัก แต่ที่นี่ก็มีบทเรียนที่น่าสนใจมากๆหลายประการ กล่าวคือ มีพื้นฐานสังคมที่รู้จักเก็บออม ทำให้ชุมชนแห่งนี้พึ่งตนเองได้ แม้จะรายได้ลดลงจากราคายางตกต่ำแต่ก็ไม่อด พื้นฐานแห่งการออมที่ส่งทอดจากรุ่นสู่รุ่นทำให้สามารถสะสมเงินออมในพื้นที่ได้มาก บางหมู่มีเงินเก็บนับสิบๆล้านบาท แถมมีหลายกลุ่ม อาทิ กลุ่มน้ำยาง กลุ่มออมทรัพย์ กลุ่มสัจจะลดรายจ่ายวันละบาท กองทุนแม่ของแผ่นดิน ฯลฯ กิจกรรมสาธารณะชุมชนยังช่วยเหลือแบ่งปัน ข้าวของ อุปกรณ์ช่วยงาน โดยไม่ต้องออกปาก กล่าวได้ว่าเป็นชุมชนดั้งเดิมที่สถาบันหลักในสังคมยังมีบทบาทนำ

ด้วยระบบผู้นำดี กำนัน นายกอบต. เจ้าอาวาสวัดโคกพะยอม ทำงานเข้าขากัน ความขัดแย้งที่มีน้อยทำให้สามารถจัดระบบการช่วยเหลือสมาชิกในชุมชนด้วยกันได้ง่าย ธรรมนูญกองทุนกลางจึงเกิดขึ้นจากการนำจุดเด่นดังกล่าว ยกระดับทำให้เกิดข้อตกลง นำดอกผล หรือนำเงินจากงานศพ งานแต่ง บริจาคเข้าสู่กองทุนกลางของตำบล ช่วยเหลือสมาชิกในชุมชนที่ยากลำบาก ประสบเหตุที่จะต้องดูแลอย่างเร่งด่วน หรือจัดสวัสดิการให้กับสมาชิก ธรรมนูญเชิงประเด็นเช่นนี้ทำให้จุดเด่นของพื้นที่เห็นชัดมากขึ้น แม้จะเจออุปสรรคจากความพยายามนำงบจากราชการเข้าไปสมทบด้วยกฏระเบียบของแต่ละหน่วยงานไม่เปิดช่องให้ยังต้องฝ่าฟันต่อไป ทำธรรมนูญผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมนานนับปีจากธรรมนูญของชุมชนประกาศใช้แล้วท้องถิ่นนำไปออกข้อบัญญัติของท้องถิ่น สร้างความยั่งยืนเป็นหลักประกันในอนาคต

ทุกปีจะมีการจัดระดมทุน ระยะนี้ได้ร่วมกับอำเภอนาหม่อม จัดทอดผ้าป่าขยะรีไซเคิล จัดการขยะในชุมชน นำเงินมาเข้ากองทุนกลาง ปีที่ผ่านมาระดมได้ถึงกว่าสี่หมื่นบาท และร่วมกับสภาองค์กรชุมชนก็สามารถนำเงินร่วม 5 แสนบาทช่วยเหลือเรื่องซ่อมบ้านให้กับสมาชิกที่ยากลำบากร่วม 30 หลัง โดยใช้เงินจากการจัดตลาดนัดขยะรีไซเคิลระดมกลับเข้าสู่กองทุน