มูลนิธิชุมชนสงขลา (Songkhla Community Foundation)

ความเข้าใจพื้นฐานต่อโรคโควิด ตอนที่ 2

โควิด เมื่อไหร่จะหยุดระบาด

ปิดเมืองปิดประเทศปิดหมู่บ้านจะหยุดไหม คำตอบคือ เป็นเพียงการชะลอการระบาดออกไปเท่านั้น ยังไม่ใช่วิธีที่จะยุติการระบาดได้ จะปิดไปสักพักก็ต้องเปิดในที่สุด เพราะระบบเศรษฐกิจจะชะงัก ผู้คนจะอยู่ไม่ได้ และเมื่อเปิดเมือง เปิดการสัญจรของผู้คน การแพร่ระบาดก็จะค่อยๆกลับมา เช่นเดียวกันในประเทศจีน ซึ่งก็อาจต้องปิดเมืองกันอีกหลายๆระลอก

จากความรู้ทางการแพทย์ โรคไวรัสที่เป็นโรคทางเดินหายใจนั้น จะหยุดระบาดเมื่อผู้คนส่วนใหญ่มีภูมิคุ้มกันแล้ว ซึ่งการที่ผู้คนจะมีภูมิคุ้มกันได้นั้น เกิดได้ใน 2 กรณีคือ

หนึ่ง เมื่อคนในชุมชนหรือในพื้นที่นั้นๆมีการติดเชื้อแล้วจำนวนมาก ทำให้เกิดภูมิต้านทานรวมหมู่ หรือที่เรียกว่า herd immunity คนที่มีภูมิจำนวนที่มากพออย่างน้อยก็ต้องเกิน 50% ของคนในชุมชน จะทำให้โรคค่อยๆแพร่ได้น้อยลงไปโดยปริยาย

สอง เมื่อมีการสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ผู้คนด้วยวัคซีน ซึ่งประมาณว่ากว่าจะวัคซีนก็น่าจะใช้เวลาอย่างน้อย 1 ปีหรือไม่ก็ราว 18 เดือนเป็นอย่างเร็ว แถมประเทศเราไม่ใช่ผู้ผลิตวัคซีนเอง ยุโรป อเมริกา จีน ซึ่งผลิตวัคซีนได้ก็มีความจำเป็นต้องใช้ในประเทศเขาอย่างมาก แล้ววัคซีนจะตกมาถึงประเทศไทยแค่ไหน ตกมาถึงแล้ว คนรวยจ่ายเงินเองฉีดก่อน แล้วสามัญชนคนเดินดินจะได้รับวัคซีนไหม อย่างไร ยังเป็นเรื่องอนาคตที่วุ่นวายน่าดู

สำหรับประเทศไทย เราเลือกเดินบนเส้นทางของการให้มีการระบาดช้าๆ​เพื่อให้ภาคสาธารณสุขรับมือไหว ซึ่งแน่นอนว่า herd immunity ก็จะเกิดช้า วัคซีนก็อีกนาน จึงมั่นใจได้ว่า ด้วยสถานการณ์เช่นนี้ การระบาดจะต่อเนื่องยาวนานเป็นปี จำนวนผู้ป่วยและเสียชีวิตขึ้นๆลงๆตามความเข้มของมาตรการ เศรษฐกิจจะซึมยาวมาก ผู้คนโดยเฉพาะคนจน คนหาเช้ากินค่ำ คนทำงานที่เงินเดือนน้อยจะมีชีวิตที่ยากลำบากมาก นานวันเข้าปัญหาอาชญากรรมจะเพิ่มขึ้น ความรุนแรงในสังคมอาจเพิ่มขึ้น

เมื่อไหร่จะหยุดระบาด คำตอบที่ยากคาดเดา แต่คงยาวนับปี ดังนั้นประเทศจะจัดระบบเศรษฐกิจที่จะประทังให้ผู้คนมีชีวิตอยู่ที่ไม่ลำบากจนเกินไปในท่ามกลางสถานการณ์โควิดที่ยืดเยื้อได้อย่างไร นี่คือโจทย์ใหญ่มากของรัฐบาลและประชาชนคนไทย

นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ 6 เมษายน 2563